Deze Prinsjesdag overheersen vooral de zorgen: over de stabiliteit en bestuurbaarheid van het land, de grote problemen die opnieuw zijn blijven liggen en het zeer verslechterde ondernemersklimaat. Zet de economie weer op 1, zodat we ook in de toekomst onze veiligheid, zorg en onderwijs kunnen betalen, zeggen ondernemersorganisaties VNO-NCW en MKB-Nederland.
Wie op de gevoelstemperatuur van de economie afgaat, kan zich makkelijk in slaap laten sussen. De werkloosheid is nog steeds laag. Ook ziet de koopkracht er goed uit: vooral als gevolg van de zeer forse loongroei stijgt de koopkracht volgend jaar met 1,3 procent. Daarnaast groeit de economie dit en komend jaar gematigd, met 1,6 dit jaar en 1,4 volgend jaar.
Niet houdbaar
Onder de motorkap is het beeld echter zorgelijk. Zo leunt de economische groei voornamelijk op extra overheidsuitgaven en een toegenomen binnenlandse consumptie doordat huishoudens meer te besteden hebben. Het aantal hoogproductieve banen neemt af en het aantal mensen in de WIA nadert alweer de miljoen. Daarbij piepen en kraken de uitvoeringsorganisaties. Dit alles is op termijn niet houdbaar. Want de grote uitdagingen stapelen zich op, zoals de toegenomen defensie-uitgaven, de energie-transitie en de vergrijzing. Dit vraagt om versterking van de economie en een verhoging van de arbeidsproductiviteit. Er zijn keuzes nodig en beleid dat investeringen aanjaagt, stelt ook het CPB. Zodat onze brede welvaart behouden blijft.
Maar helaas zien we het omgekeerde gebeuren. Het investeringsklimaat is rap aan het verslechteren. Steeds vaker concluderen ondernemers dat investeren in Nederland onaantrekkelijk is. Een belangrijke factor is de politieke instabiliteit en de onvoorspelbaarheid van het beleid. Bijna 90 procent van de ondernemers is ontevreden over de stabiliteit en betrouwbaarheid, blijkt uit de Prinsjesdag Peiling van VNO-NCW en MKB-Nederland.
Instabiel
De politiek is wispelturig en grote keuzes blijven daardoor liggen. Een uitzondering is dat het kabinet in deze geopolitieke onrustige tijd doorgaat met het versterken van onze defensie. Maar als het gaat om de netcongestie (geen aansluiting voor elektriciteit), de hoge energiekosten, een juridisch houdbaar plan dat de stikstofcrisis oplost zodat vergunningen loskomen, of beleidskeuzes om bedrijven in Nederland weerbaarder te maken tegen hybride en militaire dreiging … In al deze bepalende dossiers zit geen of slechts weinig vooruitgang. Dit alles zorgt er ook voor dat de woningbouw niet van de grond komt.
Veel structurele ellende organiseren we op deze manier zelf. En daar komt de grote onzekerheid rondom geopolitieke spanningen en onduidelijkheid over Amerikaanse handelstarieven nog bij, stellen Ingrid Thijssen, voorzitter van VNO-NCW, en Jacco Vonhof, voorzitter van MKB-Nederland. Thijssen: ‘Met de structurele problemen trekken we het tapijt onder onze welvaart vandaan. ’Vonhof: ‘Alle stoplichten staan op rood.’ Enhet is volkomen onnodig, stellen beide voorzitters. ‘Nederland heeft alles in huis om innovatief, creatief en welvarend te blijven. Zet de economie weer op 1.’
Miljoenennota
De ondernemersorganisaties hameren daarbij op het belang van stabiel fiscaal beleid. Ook in deze demissionaire periode moeten de lasten voor ondernemers niet verder worden verhoogd. VNO-NCW en MKB-Nederland wijzen verder op onderstaande maatregelen uit de laatste Miljoenennota van het kabinet Schoof:
• De nationale CO2-heffing wordt weliswaar afgezwakt, maar blijft staan en vormt nog steeds een concurrentienadeel voor onze industrie. De heffing straft bedrijven die wel willen verduurzamen maar niet kunnen omdat het stroomnet vol zit.
• Het demissionaire kabinet heeft al een nieuwe aanpak van de regeldruk gepresenteerd. Die moet voortvarend en gericht worden uitgevoerd zodat ondernemers er ook daadwerkelijk en snel iets van gaan merken.
• De heffing van 567 miljoen euro voor de afvalsector dreigt veel kapot te maken in een sector die juist in Nederland innovatief is én nodig voor het hergebruiken van grondstoffen. Investeringen in afvalverwerking in Nederland worden door de heffing ontmoedigd door afvalstromen te verplaatsen naar andere landen en de toegang tot hergebruik van grondstoffen wordt juist belemmerd.
• Voor Nederland als handelsland is een sterk buitenlands postennetwerk van strategisch belang. Ruim 30 procent van ons verdienvermogen halen we uit het buitenland. De geplande bezuinigingen van 10% mogen er niet toe leiden dat de slagkracht van ambassades, consulaten-generaal en Netherlands Business Support Offices (NBSO’s) wordt uitgehold.
• Positief is dat het kabinet de CO2-registratieplicht voor kleinere bedrijven (tot 250 werknemers) schrapt; deze administratieve last voor bedrijven leidt immers niet tot minder uitstoot. Het kabinet wil wel voor werkgevers een eindheffing op fossiele personenauto’s invoeren. VNO-NCW en MKB-Nederland zijn kritisch op deze nationale kop, omdat de voorwaarden voor de overstap naar elektrisch vervoer, zoals laadcapaciteit, nog niet op orde zijn.
• Het kabinet heeft een goede start gemaakt met het nationaal convenant MKB-financiering, maar moet nu de daadwerkelijke knelpunten aanpakken. Ondernemers hebben financiering nodig om te kunnen investeren.
• Het kabinet stelt 948 miljoen euro beschikbaar voor het ondersteunen van wind op zee. Hierdoor komt de eerder stil gevallen grootschalige uitrol van wind op zee weer op gang. Dit is cruciaal voor de verduurzaming van de economie.
• Het is positief dat het kabinet 230 miljoen euro beschikbaar stelt voor deelname van Nederland aan een IPCEI (Important Project of Commone European Interest) op het gebied van Advanced Semiconductor Technologies (AST).
