Kennis delen, van elkaar leren, nieuwe ideeën ontwikkelen maar bovenal met een frisse blik naar veranderingen kijken. Dat is de achterliggende gedachte van de transitiearena’s, een nieuw pilotprogramma op drie Limburgse bedrijventerreinen. “We moeten het samen doen, dat is de belangrijkste boodschap die ik iedereen wil meegeven.”
Onvermijdelijk
“Laten we beginnen dat de transitie naar circulariteit onvermijdelijk is”, zo begint Sonja Demandt (Expertisemanager Duurzaamheid & Innovatie bij LWV) haar verhaal. “We moeten in actie komen, en snel ook. Maar om de benodigde stappen daadwerkelijk te kunnen zetten, hebben we de betrokkenheid van bedrijven, overheden, burgers, kennisinstellingen, en zelfs studenten nodig. We moeten vanuit alle facetten naar deze uitdaging kijken. En dat is precies waar de transitiearena’s voor bedoeld zijn.”
Sonja Demandt
Transitiearena’s
“Onze ‘arena’ kun je zien als een tijdelijk en dynamisch leernetwerk waar co-productie en co-creatie centraal staan. We kijken naar kansen en mogelijkheden, maar ook naar dilemma’s en knelpunten. Het is van belang dat ondernemers samenwerken, over de grenzen van het bedrijf heen. We hebben overheden nodig om te kunnen versnellen, en we mogen de opleidingsinstanties niet vergeten.”
In dit leernetwerk komt dus iedereen samen. Daarbij is het ook de bedoeling dat de ‘koplopers’, ‘frisdenkers’ en ‘dwarsdenkers’ meedenken over oplossingen voor de complexe circulaire vraagstukken van nu. “Door de hoeveelheid kennis en verschillende mensen die bij elkaar komen, sta je vaak versteld dat sommige oplossingen meer voor de hand liggen dan eerst gedacht”, aldus Sonja.
“Een afgeschermde leeromgeving waar je kennis en expertise inbrengt,
met elkaar deelt en gezamenlijk kijkt hoe we die stap verder kunnen zetten.”
Ruimte creëren
Maar makkelijk? Dat is het zeker niet. “De hele transitie circulariteit ligt erg ingewikkeld. Nog veel ingewikkelder dan de energietransitie, en dat vinden we al heel lastig. “Maar we moeten er echt anders naar gaan kijken”, vindt Sonja. “En we moeten er ook over nadenken of wat we doen nog wel goed is, of dat we er beter mee kunnen stoppen. Daardoor ontstaat weer ruimte. Ruimte die je anders kunt gaan indelen en benutten.”
“Ruimte om circulair te worden hebben we absoluut nodig, in alle vormen.”
Kleine stapjes vooruit
Enerzijds gaan de transitiearena’s om bewustwording, anderzijds helpen ze je om een en ander vorm te geven. “Circulariteit zit nog niet op hetzelfde niveau van aandacht als de energietransitie, hoewel deze twee nauw met elkaar verbonden zijn. Toch is het slim om circulariteit direct mee te nemen in je duurzaamheidsinspanningen.” Tip van Sonja: “Kijk naar het lange termijnperspectief, maar probeer dat te vertalen naar concrete acties die je nu al kunt ondernemen. In kleine stapjes vooruit.”
Andere mindset
“Met die kleine stapjes, kunnen we een grote beweging teweegbrengen. Dit zorgt er ook voor dat onze mindset verandert. We zijn geprogrammeerd om na te denken in een lineaire economie. Nu moeten we opeens gaan kijken hoe we zaken anders kunnen doen om naar een circulaire economie te gaan. Dus eigenlijk is het ook een kwestie van onszelf opnieuw uitvinden.”
Duurzame verandering
“We staan aan de basis van duurzame verandering. Maar we hebben elkaar heel hard nodig om de weg naar de toekomst weer goed uit te stippelen, zodat die voor iedereen rechtvaardig is. En dat is exact waar dit pilotprogramma om draait.”
Sonja: “Ik zeg altijd: Het nieuwe normaal kan alleen ontstaan als we iets ouds afbreken. Dit is het moment om samen te werken, te experimenteren en het hele proces te activeren, terwijl we tegelijkertijd onderzoeken wat we moeten afbouwen. Alleen zo krijgt circulariteit een kans!”
Stip op de horizon
“Op het moment dat we in Limburg alles samen gaan doen, kunnen we pas echt het verschil maken. Dit bekent wel dat als je naar productieprocessen gaat kijken, dit een enorme impact heeft. Dus de cirkel wordt wel heel complex. Maar als we ons samen pakken, de ketens inzichtelijk maken en vanuit die hoedanigheid de juiste besluiten nemen, gaat het ons allemaal vooruit helpen.”
“Stip op de horizon is 2050. Nu gaat het erom dat we bepalen welke stappen we kunnen zetten om uiteindelijk daar te komen met z’n allen.”
“Alleen door samen te werken,
kunnen we de weg naar een circulaire toekomst versnellen.”
Stichting Duurzame Bedrijventerreinen
In 2019 is de Stichting Duurzame Bedrijventerreinen opgericht door Ondernemend Venlo, Limburgse Werkgevers Vereniging, Gemeente Venlo en Rabobank Limburg. Het doel: voor eind 2023 de meerwaarde aantonen van collectieve verduurzaming van bedrijventerreinen, met een focus op de energietransitie en klimaatverandering. Dit omvat de verschuiving van fossiele brandstoffen naar duurzame energieopwekking en -uitwisseling, evenals aanpassingen aan bedrijventerreinen om hittestress en wateroverlast te verminderen en de omgeving groener te maken.
Online Toolbox
Als onderdeel van het project Duurzame Bedrijventerreinen is een online tool ontwikkeld. Hierin staan collectieve verduurzaming en klimaatadaptatie centraal. De toolbox biedt kennis en praktische voorbeelden voor ondernemers die willen verduurzamen op bedrijventerreinen. Interesse? Je vindt de toolbox op onze website.
tekst: Yara Purnot – Copywrebel
